Dotychczasowe działania na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju:
W Gminie Rudniki zarządzanie środowiskiem to nie tylko jego ochrona, ale jego racjonalne kształtowanie i zrównoważone korzystanie z jego zasobów.
Z uwagi na geograficzne usytuowanie gminy w pobliżu malowniczego Łuku Warty, w którym w ostoi NATURA 2000 objęto ochroną unikalny krajobraz jurajskich wapiennych ostańców w gminie podejmowanych jest szereg zadań mających na celu skutecznie zapobiegać nadmiernemu zanieczyszczeniu i nadmiernej eksploatacji środowiska.
W gminie w znacznym stopniu udało się wyeliminować źródło zanieczyszczeń jakim są ścieki. Przyczyniła się do tego budowa ok. 30-to kilometrowego kolektora sanitarnego w terenach zwartej zabudowy, a także ok. 240 przyzagrodowych oczyszczalni ścieków w terenach rozproszonych.
Dążąc do dalszej rozbudowy sieci kanalizacyjnej, gmina sukcesywnie pozyskuje środki zewnętrzne na finansowanie inwestycji z zakresu infrastruktury komunalnej, które pozwalają na sanitację pozostałych miejscowości w gminie. W roku bieżącym realizowana jest kolejna inwestycja z zakresu kanalizacji.
Efekty ekologiczne w ramach uregulowania gospodarki wodno-ściekowej:
Budowa kanalizacji sanitarnych wraz z oczyszczalniami przyzagrodowymi pozwoliła w znacznym stopniu wyeliminować źródło zanieczyszczeń, jakim są ścieki.
Sanitacja gminy przyczynia się do ograniczenia niekontrolowanego zrzutu zanieczyszczeń do gruntu i cieków wodnych.
Efektywność oczyszczania ścieków jest wysoka, średnio ok. 95% -97 %
Zmniejszenie ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska przyczyniło się w dużej mierze do poprawy jego czystości.
Ścieki oczyszczone wprowadzane do cieków wodnych spełniają warunki stosownych rozporządzeń.
Uregulowanie gospodarki wodno-ściekowej rzutuje bezpośrednio na stan środowiska a w szczególności na ochronę wód podziemnych Jury Krakowsko-Częstochowskiej oraz czystości wód zlewni rzeki Warty.
Chcąc starać się o większe finansowe wsparcie z funduszy unijnych, gmina wraz z innymi gminami sąsiednimi, między innymi z Gminą Praszka przystąpiła do Związku Miast i Gmin Źródła Rzeki Prosny”, który ma na celu przede wszystkim uregulowanie gospodarki ściekowej na obszarach 5 gmin tworzących związek, ochronę przyrody, rozwój i promocję turystyki oraz podejmowanie proekologicznych kierunków rozwoju.
W ramacprzeprowadzenie akcji edukacyjnych dla pracowników urzędów oraz przedsiębiorców i ich pracowników, dotyczących promocji zasad zrównoważonego rozwoju w miejscu pracy – EKOPLAN
h działań proekologicznych podejmowanych w gminie przystąpiono do kompleksowej modernizacji oświetlenia drogowego na terenie gminy wraz z dobudową nowych punktów świetlnych. W celu ograniczenia emisji związków toksycznych powstałych w wyniku spalania w kotłach węglowych przeprowadzono modernizację ogrzewania i technologii kotłowni we wszystkich szkołach na terenie Gminy Rudniki oraz modernizację ogrzewania w Gminnym Ośrodku Kultury Sportu i Rekreacji a także a w budynku Urzędu Gminy.
W Gimnazjum Publicznym w Rudnikach zastosowano niekonwencjonalne źródło energii, jakim jest pompa ciepła typu geotermalnego w systemie woda-ziemia z zestawem kolektorów słonecznych. O zastosowaniu pompy ciepła do ogrzewania zadecydowały względy ekologiczne, ekonomiczne, techniczne i społeczne, a najistotniejsze aspekty zrealizowanego przedsięwzięcia to: brak emisji jakichkolwiek zanieczyszczeń, zmniejszenie produkcji odpadów, zmniejszenie zużycia paliw pierwotnych, niskie zużycie energii wynikające z zastosowania pomp ciepła, odzysk ciepła z powietrza wentylacyjnego.
Prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami usprawniło funkcjonowanie od 1993 roku legalnego składowiska odpadów komunalnych. Od 1999 roku rozpoczęto wprowadzanie uporządkowanego systemu gospodarki odpadami opartego na segregacji surowców wtórnych.
Efekt ekologiczny osiągnięty w wyniku wprowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami: Selektywne pozyskiwanie odpadów komunalnych przyczyniło się do zmniejszenia ilości odpadów kierowanych do składowania na gminnym składowisku i tym samym przedłużenie jego żywotności, Oszczędność surowców pierwotnych (ograniczenie zużycia zasobów naturalnych), wyrabianie w społeczeństwie nawyków oszczędności i gospodarności, selektywna zbiórka odpadów, zwłaszcza plastikowych ukróciła spalanie tych odpadów w kotłowniach domowych, co do niedawna było dość powszechne, wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców, poprzez akcje ekologiczno-informacyjne, kurendy, biuletyny spowodował wprowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami w gospodarstwach domowych, stworzenie i realizacja bezpiecznie ekologicznego systemu gospodarki odpadami, prowadzona edukacja ekologiczna, obejmująca swym zasięgiem całą gminę skutecznie przeciwdziała zaśmiecaniu oraz pośrednio zapobiega zanieczyszczeniu wód podziemnych i powierzchniowych
Dodatkową mobilizacją w realizacji zadań z zakresu ochrony środowiskai zrównoważonego rozwoju są otrzymane nagrody i wyróżnienia:
- Nagroda Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na najlepszą realizację zadań zgłoszonych do IV edycji „Konkursu na zagospodarowanie odpadów na terenach wiejskich” w 2001 roku,
Nagroda Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w I edycji konkursu „Mała retencja na terenach wiejskich” w 2001 roku,
Wyróżnienie za kompleksową modernizację oświetlenia drogowego w gminie organizowany przez Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza Na Najlepsze Gminne inwestycje oświetleniowe 2001 r.
Nagroda pieniężna w wysokości 100.000zł w konkursie NFOŚiGW na zagospodarowanie odpadów na terenach wiejskich IV edycja 2001 r.
Wyróżnienie za kompleksową modernizację oświetlenia na terenie całej gminy na IX Międzynarodowych Targach Sprzętu Oświetleniowego i Osprzętu elektrycznego ŚWIATŁO 2001
Nagroda pieniężna w wysokości 300.000 zł w konkursie NFOŚiGW - Mała retencja na terenach wiejskich I edycja 2001 r
Wyróżnienie w Narodowym Konkursie Ekologicznym „Przyjaźni Środowisku” pod patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej.
II Miejsce w konkursie organizowanym przez Fundację Ekologiczną „Zielona Akcja” z Legnicy na „Najciekawsze gminne strony internetowe poświęcone odpadom”.
Strona gminy Rudniki www.rudniki.pl/EKO-Rudniki
W roku 2005 Gmina Rudniki wzięła udział w ekologicznym konkursie „Lider Polskiej Ekologii” a także w konkursie na „Najbardziej efektywną energetycznie gminę w Polsce”.
W roku 2005 gmina otrzymała dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu na zadanie z zakresu edukacji ekologicznej.
Na terenie gminy Rudniki znajduje się 15 pomników przyrody. W ich skład wchodzą 4 pojedyncze drzewa i 11 drzew zgrupowanych w czterech zespołach.
W dolinie Prosny występują dwa niewielkie obszary leśne uznane za lasy wodochronne oraz dwa użytki ekologiczne w formie niewielkiego bagniska, ustanowiono również Obszar Chronionego Krajobrazu „Załęcze –Polesie”.
Dotychczasowa współpraca międzysektorowa (w tym z organizacjami ekologicznymi):
Gmina Rudniki należy do Związku Gmin Wiejskich Rzeczpospolitej Polski, który ma na celu integrację samorządów wiejskich i rozwiązywanie typowych problemów tego środowiska.
Realizacja przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska na terenie gminy możliwa jest również dzięki współpracy z gminami sąsiednimi. Współpraca ta pozwoliła na skanalizowanie tej części gminy, z której nieekonomicznie byłoby kierować ścieki do odległej o kilka kilometrów oczyszczalni. W związku z tym ścieki z tej miejscowości są odprowadzane do gminy sąsiedniej.
Kierując się dalszym rozwojem wszelkiej infrastruktury komunalnej, społecznej oraz zachowaniem czystości środowiska naturalnego, w gminie kładzie się duży nacisk na inwestycje gwarantujące poprawę życia mieszkańców. W ramach tego wraz z pięcioma innymi gminami gmina Rudniki zawiązała „Agroturystyczne Stowarzyszenie Związek Miast i Gmin Źródła Rzeki Prosny”, którego zadaniem prócz promowania walorów przyrodniczo-kulturowych jest uregulowanie gospodarki ściekowej na terenach tworzących stowarzyszenie. Umożliwi to skanalizowanie kolejnej miejscowości w gminie Rudniki, z której ścieki ze względów ekonomicznych będą prowadzone do sąsiedniej oczyszczalni w gminie Praszka.
Gmina Rudniki jest również członkiem Partnerstwa Górna Prosna, które obejmuje obszar 5 gmin. Celem funkcjonowania partnerstwa jest rozwój obszaru objętego partnerstwem z rosnącym popytem na turystykę wiejską, produkty lokalne i usługi przy jednoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony środowiska..
Dotychczasowe działania edukacyjne i promocyjne w tematach ekologicznych:
Kształcenie ekologiczne zmierzające do ochrony i ulepszania środowiska w gminie Rudniki realizowane jest poprzez edukację formalną (szkolną) i pozaszkolną. Oprócz działań dydaktycznych związanych z ekologią prowadzonych przez placówki oświatowe jest szereg innych podejmowanych przez samorząd gminny, Gminne Koło Ligi Ochrony Przyrody, jednostki organizacyjne i samych mieszkańców.
Edukacja ekologiczna w szkołach realizowana jest w ramach międzyprzedmiotowej ścieżki ekologicznej.
Organizowane są zajęcia pozalekcyjne w formie Szkolnych Kół Ekologicznych a także Szkolnych Kół Ligi Ochrony Przyrody. Aktywizującą formą zapoznania się z ideą ochrony środowiska jest przeprowadzanie wśród dzieci i młodzież konkursów mi. in. plastyczno – literacki konkurs „Dokarmiamy ptaki i zwierzęta”, konkurs plastyczny „Zaprzyjaźnić się z Ziemią”, konkurs na modę ekologiczną, rzeźbę ekologiczną. Uczniowie poszerzają zdobytą już wiedzę o dodatkowe informacje, uczestnicząc w zajęciach terenowych i wycieczkach krajoznawczych. Do prowadzenia zajęć dydaktycznych z dziećmi i młodzieżą wykorzystywane są istniejące na terenie gminy obiekty ochrony środowiska.
Dzieci wielokrotnie zwiedzały gminne składowisko odpadów, na którym dowiadywały się o zasadach gospodarowania odpadami wytwarzanymi w swoich domach, oraz o potrzebie segregacji odpadów i wykorzystania surowców wtórnych. Zwiedzały również oczyszczalnie ścieków i zapoznawały się z technologią ich oczyszczania.
Corocznie 5 czerwca w Światowy Dzień Ochrony Środowiska odbywa się Gminny Konkurs Wiedzy Ekologicznej dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjum, z nagrodami ufundowanymi prze Urząd Gminy. Młodzież szkolna corocznie czynnie uczestniczy w akcjach „Sprzątania Świata” i obchodach Dnia Ziemi. Sprzątane są tereny w najbliższym otoczeniu szkoły, nasadzane są nowe drzewa i krzewy. W latach ubiegłych młodzież szkolna brała udział w konkursie organizowanym przez Zarząd Okręgowy LOP w Częstochowie pn. „Miejsce, które nie może zginąć”, którego celem było odnalezienie oraz objęcie opieką patronacką ciekawych zakątków w miejscu zamieszkania. Realizacja tego zadania była częścią projektu „Mapa turystyczno-krajoznawcza gminy Rudniki”.
W 2005 roku dzieci ze szkół podstawowych i gimnazjum brały udział w ścieżce dydaktycznej „Źródełko” w Załęczańskim Parku Krajobrazowym, której celem było poznanie walorów przyrodniczych parku i poszerzenie wiedzy o funkcjonowaniu środowiska. Realizacja ścieżki była możliwa dzięki dotacji z WFOŚ i GW w Opolu, w ramach realizacji projektu z zakresu edukacji ekologicznej.
Oprócz działań dydaktycznych związanych z ekologią prowadzonych przez placówki oświatowe jest szereg innych podejmowanych przez samorząd gminny, Gminne Koło Ligi Ochrony Przyrody, jednostki organizacyjne i samych mieszkańców.
Gminne Koło Ligi Ochrony Przyrody, realizuje zadania propagujące ochronę środowiska. Głównymi zadaniami koła są:
propagowanie idei ochrony środowiska,
koordynacja pracy szkolnych kół LOP,
popularyzacja działań LOP wśród dzieci, młodzieży i dorosłych mieszkańców
gminy,
przygotowanie i prowadzenie konkursów o tematyce ekologicznej,
popularyzacja selektywnej zbiórki odpadów,
ochrona pomników przyrody
Również w przedszkolach na terenie gminy realizowane są zajęcia zawierające elementy edukacji ekologicznej.
W ramach działań z zakresu edukacji nieformalnej (pozaszkolnej) Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Rudnikach od lat organizuje dla dzieci i młodzieży jesienny konkurs plastyczny o tematyce ekologicznej, nawiązujący do akcji „Sprzątanie Świata”.
Edukacja ekologiczna prowadzona jest na terenie gminy głównie poprzez różnego rodzaju akcje promocyjno-informacyjne. W roku 2002 akcja segregacji odpadów komunalnych poprzedzona była seminarium na temat „Odpady i co dalej”, ze szczególnym zwróceniem uwagi na postępowanie z odpadami niebezpiecznymi i problem spalania odpadów plastikowych w kotłowniach domowych. W seminarium udział wzięli radni, sołtysi, nauczyciele, pracownicy urzędu oraz młodzież szkolna.
Zaangażowano młodzież szkolną do udziału w konkursie, którego celem było wyłonienie hasła oraz plakatu związanego z wprowadzanym programem segregacji odpadów.
Młodzież szkolna aktywnie uczestniczy w akcjach sadzenia drzew, oraz pielęgnuje pomniki przyrody na terenie gminy Rudniki.
Kreowaniu postaw proekologicznych w świadomości mieszkańców możliwe jest dzięki wydawaniu ulotek informacyjno – promocyjnych, oraz zamieszczaniu artykułów w kwartalniku „Biuletyn Informacyjny Gminy Rudniki”. W ramach edukacji ekologicznej wykonano 4 tematyczne ulotki: „Ekologiczne zakupy”’ „Odpady do odzysku, nie do pieca”, „Selektywna zbiórka „u źródła”, „ Dioksyny – milczący zabójcy”. Zadaniem całej akcji jest dotarcie z podstawową informacją, przedstawioną w prosty dla ludzi sposób, aby poprzez to zaprzestali działań nieprzyjaznych dla środowiska.
W ramach edukacji ekologicznej prowadzona jest na terenie gminy kampania edukacyjna społeczeństwa, poprzez dystrybucję ulotek o treści ekologicznej. W roku 2004 gmina została dofinansowana dotacją w kwocie 2 500,00 zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu na realizację zadań z zakresu edukacji ekologicznej.
W ramach programu edukacji ekologicznej „Osobliwości przyrodnicze gminy Rudniki” została wytyczona trasa dydaktyczna rowerowa, obejmująca pomniki przyrody, rezerwat „Bukowa Góra” w obrębie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, oraz architektoniczne obiekty zabytkowe. Program ten został zgłoszony do konkursu organizowanego przez Wojewódzki Fundusz gospodarki Wodnej i Ochrony Środowiska w Opolu i otrzymał wyróżnienie.
Trasa ma 32 kilometry i wiedzie przez najpiękniejsze zakątki okolicy.
